*कृषी उत्पन्न बाजार समिती विषयी एक जागृत संदेश…*
*_सावली कृषी उत्पन्न बाजार समिती: शेतकऱ्यांच्या हितासाठी एक महत्त्वाचा भाग_*
कृषी उत्पन्न बाजार समिती ही शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वाची संस्था असून, ती शेतकऱ्यांचे हित जपणारी आणि त्यांच्या विकासासाठी कार्य करणारी असावी, अशीच सर्वांची अपेक्षा असते. शेतकऱ्यांच्या उत्पादनांना योग्य भाव मिळावा, त्यांच्या समस्या सोडवाव्यात आणि शेती व्यवसाय अधिक फायदेशीर व्हावा, यासाठी बाजार समितीची भूमिका महत्त्वाची ठरते. यासाठी सक्षम आणि शेतकरीहितवादी संचालक मंडळ असणे अत्यंत आवश्यक आहे.
*संचालक मंडळाची भूमिका आणि जबाबदारी*
बाजार समितीमध्ये विविध महत्त्वाचे निर्णय घेण्यासाठी संचालक मंडळ कार्यरत असते. या मंडळाने शेतकऱ्यांच्या हितासाठी विविध योजनांची अंमलबजावणी करणे, बाजारपेठेचा विकास करणे आणि शेतमालाला योग्य बाजार उपलब्ध करून देणे गरजेचे असते. परंतु, जर हेच संचालक मंडळ विकासाच्या बाबतीत उदासीन राहिले, तर शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान होऊ शकते.
सावली कृषी उत्पन्न बाजार समितीची मागील काही वर्षांची स्थिती पाहता, ही संस्था विकासाऐवजी अन्य बाबींमध्ये अडकून पडल्याचे दिसून येते. खरेतर, बाजार समितीने एक आधुनिक आणि सुसज्ज मार्केट यार्ड उभारणे गरजेचे आहे. परंतु, जर बाजार समितीनेच यार्डच्या दुरवस्थेकडे दुर्लक्ष केले, तर त्या समितीचा आणि तिच्या संचालक मंडळाचा उपयोग काय? शेतकऱ्यांना त्यांच्या उत्पादनांसाठी उत्तम सुविधा, योग्य बाजारभाव आणि पारदर्शी व्यवहार उपलब्ध करून देणे हे बाजार समितीचे प्रमुख उद्दिष्ट असायला हवे.
सावली कृषी उत्पन्न बाजार समितीमध्ये मी स्वतः एक अडते (व्यापारी) म्हणून काम पाहिले आहे. मला चांगल्या पद्धतीने यार्ड चालवण्याचा अनुभव आला होता.त्यामुळे शेतकऱ्यांसाठी मार्केट यार्ड चे किती महत्व आहे. याची प्रचिती व अनुभव आला यासाठी योग्य व्यवस्थापन आणि नियोजन असल्यास मार्केट यार्ड शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर ठरू शकते. एक पारदर्शक आणि सुरक्षित मार्केट यार्ड असल्यास शेतकरी आणि व्यापारी दोघांनाही सुरक्षित वाटते. त्यामुळे संचालक मंडळाने मार्केट यार्डच्या विकासाकडे विशेष लक्ष दिले पाहिजे आणि शेतकऱ्यांना अधिक सोयीसुविधा पुरवण्यासाठी प्रयत्न केले पाहिजेत.
*शेतकऱ्यांसाठी मार्केट यार्डचे महत्त्व*
शेतकऱ्यांसाठी योग्य मार्केट यार्ड नसेल, तर बाजार समिती अस्तित्वात असूनही त्याचा काही उपयोग नाही. शेतमाल विक्रीसाठी आणि योग्य दर मिळण्यासाठी मार्केट यार्ड असणे अत्यंत आवश्यक आहे. जर बाजार समिती शेतकऱ्यांसाठी योग्य यार्डच निर्माण करू शकत नसेल, तर अशा समितीची निवड करूनही काही फायदा नाही. त्यामुळे, निवडणुकीच्या वेळी शेतकऱ्यांनी अशा संचालक मंडळाला निवडले पाहिजे, जे खरोखर त्यांच्या हिताचा विचार करून योग्य पायाभूत सुविधा निर्माण करतील.
*शेतकऱ्यांच्या हितासाठी आवश्यक निर्णय*
१)मार्केट यार्डचा विकास – एक आधुनिक मार्केट यार्ड उभारून शेतकऱ्यांसाठी उत्तम विक्री व्यवस्था निर्माण करावी.
२) पारदर्शकता आणि नियमांचे पालन – व्यापारी, मिलर्स आणि शेतकरी यांच्यातील व्यवहार स्वच्छ आणि पारदर्शक राहावेत.
३). शेतकऱ्यांच्या कल्याणासाठी योजना – शेतकऱ्यांना बाजारभावाची अचूक माहिती पुरवणे, शेतीसंबंधी प्रशिक्षण कार्यक्रम राबवणे, तसेच अनुदाने आणि सुविधा यांचा लाभ देणे.
४) शेतकऱ्यांचे प्रतिनिधित्व असलेले संचालक मंडळ – शेतकऱ्यांचे हित पाहणाऱ्या व्यक्तींनी बाजार समितीचे नेतृत्व करावे.
शेतकऱ्यांना आपल्या मताधिकाराचा योग्य वापर करून योग्य आणि जबाबदार लोकांना बाजार समितीच्या संचालक मंडळात निवडून देणे अत्यंत गरजेचे आहे. निवडणुकीच्या वेळी कोणत्या पॅनलने शेतकऱ्यांचे हित जपले आहे, कोणत्या मंडळाने विकासाच्या दृष्टीने कार्य केले आहे, हे पाहणे महत्त्वाचे आहे. केवळ आश्वासने देणाऱ्या नव्हे, तर खरोखरच विकास करणाऱ्या व्यक्तींना संधी द्यावी.
सावली कृषी उत्पन्न बाजार समिती ही केवळ एक संस्था नसून, ती शेतकऱ्यांच्या आर्थिक उन्नतीसाठी आणि शेतीच्या भविष्याला दिशा देणारी महत्त्वाची यंत्रणा आहे. त्यामुळे, ही संस्था सक्षम आणि प्रगत होण्यासाठी जागरूक नागरिक आणि जबाबदार नेतृत्व आवश्यक आहे. शेतकऱ्यांनी आपल्या हिताचे विचार करून योग्य निर्णय घेतल्यास, नक्कीच बाजार समितीच्या माध्यमातून कृषी क्षेत्राला नवीन उंचीवर नेण्यास मदत होईल.
आपला
*दिवाकर रामदास गेडाम*
ग्रामपंचायत सदस्य व्याहाड बुज.
तथा मा.खा.डॉ. श्री. अशोकजी नेते यांचे सहाय्यक व सोशल मिडीया प्रमुख.